Het is verplicht om de risico's te vermelden, die de financiële positie van de gemeente kunnen beïnvloeden. In onderstaande inventarisatie van deze risico's wordt daarop uitgebreid ingegaan.
Diverse risico's keren jaarlijks terug, zoals bijvoorbeeld:
- de grondexploitatie (zie hiervoor de afzonderlijke paragraaf Grondbeleid). De risico's zijn op basis van de laatste inzichten afgedekt door middel van de reserve risicobuffer grondexploitatie en voorzieningen, maar er blijft een risico bestaan;
- (exploitatie) vastgoed;
- Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo);
- het inkomensdeel van de Wet Werk en Bijstand;
- de parkeeropbrengsten;
- de ontwikkeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds.
Bij de inventarisatie van de risico's zijn 193 (begroting 2021: 181; jaarrekening 2020: 180) risico's geïdentificeerd. In de tabel op de volgende pagina's zijn de 10 voor onze gemeente grootste risico's opgenomen. In de kolom I/S wordt aangegeven of het risico structureel (S) of incidenteel (I) van aard is.
Ris.nr. | Proces | Beschrijving risico | Categorie | Oorzaak risico | Gevolgen risico | I/S | Genomen beheersmaatregelen | Bedrag | |
1 | R.R2.8 | Grondexploitatie bedrijventerreinen | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van lange doorlooptijd. | Financieel risico | De opleving in de bouw zorgt voor een opstuwend effect in de kosten voor bouw-en woonrijp maken van bouwgrond. Tevens zorgt onzekerheid in afzet voor een lange looptijd van grondexploitaties. De markt is echter aangetrokken, alleen door de stikstof blijft het risico bestaan. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | * Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de regionale markt onderzocht. | € 4.149.000 |
2 | R.R2.7 | Grondexploitatie woningbouwprojecten | Onzekerheid over opbrengsten en kosten als gevolg van de lange doorlooptijd en onzekerheid over woningbouw op uitbreidingslocaties in relatie tot de marktwerking. | Financieel risico | De druk op de woningmarkt zorgt onder meer voor een stijging van de kosten voor bouw- en woonrijp maken en de bouwkosten. Tevens is de afzetbaarheid van bouwkavels op lange termijn moeilijk voorspelbaar. | Negatieve invloed op de opbrengsten en verhoging van kosten. | S | * Ten aanzien van de prijsontwikkeling wordt met regelmaat de regionale markt onderzocht. | € 3.000.000 |
3 | R.K5.16 | Privacy | Privacy, datalek: Het in verkeerde handen vallen van (privacy) gevoelige informatie/ persoonsgegevens. | Juridisch/aansprakelijkheids risico | Menselijke fout, hack, niet-versleutelde info versturen, onbeveiligde mail. | Het in verkeerde handen vallen van tot de persoon herleidbare gegevens, bestuurlijke boete (AP), Imagoschade. | S | * Autorisaties beperken/ gegevens en toegang beveiligen/ bewustheid organisatie Privacy door PT | € 820.000 |
4 | R.K2.8 | 3 D breed | Gewenste afname van doorverwijzing van de 1e lijn naar de 2e lijn komt nog onvoldoende tot stand. | Maatschappelijk risico | Onvoldoende afstemming met en tussen aanbieders/ hulpverleners. En te weinig aanbod 1e lijn. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | * We blijven het stelsel hierop monitoren via kwartaal- en jaarrapportages jeugdhulp en Wmo. | € 750.000 |
5 | R.K2.23 | Jeugdhulp en Wmo | Uitgaven stijgen harder dan waarin de begroting rekening mee is gehouden. | Financieel risico | In de begroting is rekening gehouden met een stabilisatie van het cliëntenaantal. Ook is uitgegaan van financiële besparingen vanaf 2023 als gevolg van een nieuwe manier van verwerven en transformatie. Deze aannames kennen een ruime mate van onzekerheid. | Hogere uitgaven Jeugdhulp en Wmo. | S | * Cliëntenaantallen en uitgaven worden gemonitord zodat snel kan worden geanticipeerd op nieuwe ontwikkelingen. | € 750.000 |
6 | R.K2.23 | Jeugdhulp | Als gevolg van het woonplaatsbeginsel kan de gemeente vanaf 2022 financieel verantwoordelijk worden voor meer jongeren dan voorheen. | Financieel risico | Het woonplaatsbeginsel regelt welke gemeente financieel verantwoordelijk is voor de ondersteuning aan een jeugdige. Het woonplaatsbeginsel wijzigt met ingang van 2022, waardoor er jeugdigen administratief verhuizen tussen gemeenten. Het aantal jeugdigen waarvoor de gemeente verantwoordelijk is wijzigt, maar in welke mate is bij het opstellen van de begroting 2022 nog niet inzichtelijk. De financiële gevolgen zijn dan ook niet in de begroting opgenomen. | Hogere uitgaven Jeugdhulp. | I | Landelijke prognoses worden gevolgd. Wanneer financiële gevolgen inzichtelijk zijn, worden deze via de reguliere planning & controlcyclus verwerkt. | € 600.000 |
7 | R.K2.17 | WMO | Financieel risico door invoering abonnementstarief 2019 voor de eigen bijdrage Wmo. Doordat eigen bijdrage niet meer afhankelijk is van inkomen ontstaat een hoger beroep op voorzieningen. Het is onzeker of de situatie inmiddels is gestabiliseerd of dat cliëntenaantallen verder stijgen. | Financieel risico | Wijziging landelijke wet- en regelgeving. | Hogere kosten voor de gemeente. | S | In de begroting is de toegenomen vraag verwerkt. Er vindt frequente monitoring plaats van de ontwikkeling van cliëntenaantallen. Verlaging van tarief eigen bijdrage met 10% ten opzichte van landelijk tarief is teruggedraaid per 1-1-2020. | € 500.000 |
8 | R.K2.18 | Openbaar gebied | In de globale begroting van het Ontwerp van het herinrichtingsplan Sportpark Boshoven is een risicoreservering opgenomen. In Q1 van 2022 wordt een voorstel voor besluitvorming voor het herinrichtingsplan Sportpark Boshoven aan de gemeenteraad voorgelegd. Na positieve besluitvorming volgt de technische uitwerking op detail en de aanbestedingsprocedure. De risicoreservering wordt daarna bijgesteld. | Financieel risico | Toename uitvoeringskosten als gevolg van krapte in de markt voor inrichtings en infrastructurele bouwwerkzaamheden openbaar gebied. | Hogere kosten voor de gemeente. | I | Sturen op uitvoering binnen financiële raming. | € 415.000 |
9 | R.K2.22 | WMO | Het niet tijdig tot stand komen van nieuwe samenwerkingsafspraken beschermd wonen / maatschappelijke opvang regio Noord-Limburg over 2022 en verder. | Financieel risico | Alle gemeenten zijn verantwoordelijk voor beschermd wonen, maatschappelijke opvang, bemoeizorg en preventie. Met de centrumgemeente worden nieuwe afspraken gemaakt over de doordecentralisatie van de middelen vanaf 2022. De voorbereiding van de besluitvorming heeft vertraging opgelopen en is nu voorzien voor december 2022 in de 14 gemeenteraden. Tot die tijd is er geen zekerheid over de beschikbare middelen voor Weert. In de begroting is daarom uitgegaan van voortzetting van de huidige situatie. | * Mogelijk onvoldoende dekking voor voortzetting bestaande subsidierelaties met Zelfregiecentrum Weert en Herstelhuis Midden-Limburg | I | * In afwachting van besluitvorming wordt een terugvalscenario voor het 1e halfjaar van 2022 uitgewerkt. | € 410.000 |
10 | R.K1.27 | WMO | Genomen besluiten BG in strijd met recht. | Juridisch/aansprakelijkheids risico | Verordening en beleid zijn niet conform jurisprudentie. | Onjuiste besluiten, financieel risico en imago schade. | S | Volgens uitspraak van de Rechter zijn de besluiten in strijd met de wet. Juridische Zaken en Beleid zijn bezig om oplossing hiervoor te bedenken. | € 400.000 |
Totaal | € 11.794.000 |
In de voorgaande tabel zijn de risico's opgenomen, die corresponderen met de nummers in de onderstaande grafiek.
Kans van optreden | Financiële impact | ||
Klasse | Frequentie | Klasse | Financieel gevolg |
|---|---|---|---|
1 | ≤ 1 keer per 10 jaren | 1 | € 0- € 10.000 |
2 | 1 keer per 5-10 jaren | 2 | € 10.000 - € 40.000 |
3 | 1 keer per 2-5 jaren | 3 | € 40.000 - € 100.000 |
4 | 1 keer per 1-2 jaren | 4 | € 100.000 - € 200.000 |
5 | ≥ 1 keer per jaar | 5 | meer dan € 200.000 |
Naast de 10 grootste risico's is er sprake van overige risico's die opgeteld een financieel risico vormen van € 4.201.600,- (begroting 2021: € 5.131.600,-; jaarrekening 2020: € 4.686.600,-). Het totaal benodigde weerstandsvermogen (dit is het totale bedrag aan financiële risico's) bedraagt daarmee € 15.995.600,- (begroting 2021: € 24.101.600,-; jaarrekening 2020:
€ 18.670.600,-).
In vergelijking met de risico-inventarisatie die is weergegeven in de jaarrekening 2020 (dit betreft de laatste meting voorafgaande aan de meting in de begroting 2022) is er per saldo in totaal sprake van een toename van het aantal risico's van 13 en een afname in het bedrag van € 2.675.000,-. Van dit totaalbedrag komt een afname van € 2.190.000,- voort uit verschuivingen in de 10 grootste gesignaleerde risico's (top 10) en een afname van € 485.000,- uit verschuivingen in de overige risico's. Van de 10 grootste risico's zijn ten opzichte van de jaarrekening 2020 4 nieuwe risico's toegevoegd en is 1 risico in bedrag naar beneden bijgesteld. De 4 nieuw toegevoegde risico's betreffen in de bovenstaande tabel de risico's onder de nummers 5, 6, 9 en 10. Neerwaarts bijgesteld (-/- € 750.000,-) is het risico onder nummer 7.